Coraz częściej pracownicy spotykają się z dyskryminacją ze strony przełożonych lub po prostu innych pracowników. Takie osoby boją się o tym mówić i w zasadzie mały odsetek zgłasza swoją sprawę organom władzy publicznej.
Ustawa, która reguluje te przepisy to Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania.
Art. 1. 1. Ustawa określa obszary i sposoby przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną oraz organy właściwe w tym zakresie.
Większość z nas rozpoznaje dyskryminację na rynku pracy i rynku usług, ale niewielu wie, że jest zakazana prawem: Konstytucją, Kodeksem pracy, tzw. ustawą równościową, Kodeksem cywilnym czy Kodeksem wykroczeń.
Jeśli skierujesz sprawę do sądu możesz żądać przeprosin, odszkodowania oraz zaprzestania działań dyskryminacyjnych.
Świadomość prawna w zakresie równego traktowania
Na podstawie wyników reprezentatywnego badania przeprowadzonego na zlecenie Rzecznika Praw Obywatelskich w listopadzie 2016 r. przez Kantar Public (na ogólnopolskiej próbie 1066 osób w wieku 15 lat i więcej).
Większość badanych trafnie rozpoznaje dyskryminację na rynku pracy i na rynku usług (61-77 % w zależności od konkretnego przykładu dyskryminacji), równocześnie odpowiednio jedynie 33 % i 25 % mieszkańców Polski wie, że jest ona w tych obszarach zakazana przez prawo.
Opinie dotyczące częstotliwości występowania dyskryminacji
W zestawieniu z badaniami prowadzonymi w latach ubiegłych (zarówno na zlecenie RPO z 2015 r., jak i badania Eurobarometru z lat 2012 i 2015) można zaobserwować stały wzrost przekonań o występowaniu dyskryminacji w Polsce. W największym stopniu w odniesieniu do roku ubiegłego o 9% wzrosła liczba badanych przekonanych o częstej dyskryminacji ze względu na rasę i pochodzenie, o 11 % ze względu na niepełnosprawność i o 9 % ze względu na światopogląd i bezwyznaniowość.
Według badanych najczęściej dochodzi do dyskryminacji ze względu na orientację seksualną (49%), ze względu na pochodzenie etniczne lub narodowe (44%) oraz tożsamość płciową (42%). Co trzeci badany jest przekonany o częstej dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami (36%) lub dyskryminacji z powodu przekonań religijnych i wyznania (32%). Jedna czwarta respondentów sądzi, że dyskryminacja z dużą częstotliwością dotyka osób o poglądach ateistycznych (28%) oraz tych w wieku 55 lat i więcej (25%).
Dyskryminacja na rynku pracy i w dostępie do usług
Dyskryminację na rynku pracy rozpoznaje zdecydowana większość Polaków. Nadal jednak znacząca część nie uznaje się za dyskryminację takich przypadków gorszego traktowania jak te ze względu na płeć i wiek.
Przykłady dotyczące rynku pracy odnosiły się do sytuacji młodej matki, której odmówiono awansu wyłącznie ze względu na potencjalne nieobecności związane z opieką nad dzieckiem – 74% badanych dostrzega dyskryminację, brak zgody na udzielenie urlopu ojcowskiego (67% badanych) czy zwolnienie pracownika wyłącznie ze względu na osiągnięcie wieku emerytalnego (61%).
Przykłady związane z rynkiem usług obejmowały odmowę obsługi Polaków w Wielkiej Brytanii (77% dostrzega dyskryminację), odmowę obsługi Ukraińców w Polsce (76%), wyproszenie z restauracji niewidomej klientki z psem asystującym (75%), odmowę wynajęcia pokoju hotelowego parze tej samej płci (68%).
Na takie działania skargę można złożyć również do Rzecznika Praw Obywatelskich, który pełni funkcję niezależnego organu ds. równego traktowania. Wniosek do Rzecznika jest bezpłatny i nie wymaga zachowania żadnej szczególnej formy.
