Pies dla jednych jest towarzyszem codziennego życia, który czeka w domu, domagając się zabawy, dla drugich jest nieodłącznym elementem codziennego funkcjonowania i wykonywania podstawowych czynności. Jest brakującym zmysłem i sprawnością. Takim psom nie można przeszkadzać w pracy.
Między innymi potrafi pomóc w zakładaniu ubrań, przechodzeniu przez ulicę, wykrywaniu zmian w stanie zdrowia oraz otwieraniu drzwi i sięganiu przedmiotów. Pies asystent ma nienormowany czas pracy i szereg kwalifikacji. Jest aktywny tak długo, jak aktywna jest osoba, którą się opiekuje. Swoje zadania wykonuje nie tylko w domu, ale również po opuszczeniu „czterech ścian” – dla wielu osób opuszczenie domu, bez jego obecności byłoby niemożliwe lub znacznie utrudnione.
Obecność czworonożnego asystenta ma również niezaprzeczalny wpływ na psychikę człowieka i jego kontakt z otoczeniem, ponieważ pies akceptuje człowieka takim, jaki jest i „wymusza” na osobie, z którą spędza czas, wyjście z domu na spacer i przebywanie wśród ludzi. Podstawową cechą każdego asystenta jest opanowanie i oddanie. Nie są one agresywne i towarzyszą człowiekowi w każdej trudnej sytuacji.
Rodzaje psów asystujących określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie wydawania certyfikatów, potwierdzających status psa asystującego w załączniku nr 1.
- Pies przewodnik jest „oczami” osoby niewidomej lub niedowidzącej. Pomaga podczas bezpiecznego przejścia przez ulicę, pokonywania barier architektonicznych (np. wysokie krawężniki) lub powrotu do domu.
- Pies asystent osoby niepełnosprawnej ruchowo poruszającej się na wózku pomaga w podawaniu przedmiotów, otwieraniu drzwi lub naduszanie przycisków przywołujących windę.
- Pies dla osoby z wadą słuchu jest „uszami” osoby niesłyszącej lub niedosłyszącej, który powiadomi o syrenie alarmowej, dzwoniącym budziku lub dzwonku do drzwi.
- Pies opiekun rozpoznaje zmiany w organizmie człowieka związane z przewlekłą chorobą. Ich alarmowanie jest nieocenione dla osób z epilepsją (potwierdzają to BADANIA), chorobami układu krążenia lub zaburzeniami związanymi z poziomem glukozy.
Predyspozycje psa do bycia asystentem zależą od jego charakteru, a nie od rasy. Rasy, które charakteryzują się dużą nadpobudliwością nie przyjmą dyscypliny, jednak nie ma rasy, w której wszystkie psy będą miały jednakowy charakter odpowiedni do bycia asystentem. Każdy pies ma własny charakter i możliwości, w których może je wykorzystać.
Jednak asystentami są często psy z rasy golden retriever oraz labradory. Predyspozycje i kwalifikacje asystenta do wykonywania tej pracy, potwierdza certyfikat potwierdzający status psa asystującego, który zdobywa się po przejściu przez psa szkolenia, które trwać może nawet około 2 lat. Z reguły to również podmioty uprawnione do wydania certyfikatu ustalają zasady w jaki sposób ubiegać można się o psa asystującego. Koszty związane z wydaniem certyfikatu ponosi Fundusz na wniosek podmiotu wydającego certyfikat.
Podstawą prawną do działań psa asystującego jest Ustawa z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych1) (Dz. U. z 2018r. poz. 138), która w art. 2 definiuje go jako „odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego psa, w szczególności psa przewodnika osoby niewidomej lub niedowidzącej oraz psa asystenta osoby niepełnosprawnej ruchowo, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym”.
Wyobraźmy sobie następującą sytuację:
Zakupy w sklepie z odzieżą w centrum handlowym. Przeglądam kolejne koszulki, kiedy zauważam po przeciwnej stronie wieszaków kobietę z psem na smyczy, niemal przyklejonym pyskiem do jej nogi. Zdziwiłam się, ponieważ na terenie centrum handlowego nie można przebywać ze zwierzętami, nie mówiąc o wejściu do jakiegokolwiek sklepu. Moje oczy zatrzymały się na czerwonych szelkach psa i napisie „service dog”. […] Podczas przejścia przez tylko jedną szynę z wieszakami, psa zdążyło zaczepić więcej ludzi niż sądziłam, że znajduje się na tym obiekcie. Kobieta za każdym razem spokojnie prosiła, żeby nie rozpraszać psa i odejść, ponieważ on nie jest tu bez powodu […]Mała dziewczynka podbiegła i zaczęła głaskać psa (można jej wybaczyć niewiedzę, miała może z 5 lat). Tuż za nią stała jednak jej babcia, która najwyraźniej miała za słaby wzrok żeby przeczytać napisy na szelkach, które głosiły „nie dotykać” oraz „nie rozpraszaj, jestem w pracy”. Kobieta poprosiła kulturalnie o zabranie dziecka, ponieważ pies nie może być rozpraszany. Babcia oburzona stwierdziła, że to dziecko i nic psu nie zrobi, więc chyba może chwilę go pogłaskać[…]. Kolejny mężczyzna złapany na głaskaniu psa, co prawda zaprzestał działania ale oświadczył kobiecie, że:
A. Kundle nie mogą być psami pomocnikami, ponieważ tylko rasowe psy się szkoli
B. Kobieta nie wygląda na chorą i potrzebującą pomocy zwierzęcia, więc ma skończyć udawać i wyprowadzić tego fałszywego psa pracującego poza budynek[…]opisuje sytuację Paulina Jóźwiak na blogu Codzienna dawka Morfiny
Zgodnie z podaną podstawą prawną:
- Prawo wstępu.
Art. 20a. pkt. 1 Pies asystujący ma prawo przebywać w obiektach użyteczności publicznej między innymi: budynki administracji publicznej, nauki, opieki zdrowotnej, obsługi pasażerów w podróży transportami publicznymi, jak również budynków związanych z handlem, gastronomią, usługami oraz na terenie parków narodowych, kąpielisk.
- Odpowiedzialność.
Art. 20a Pkt. 3 doprecyzowuje, że osoba niepełnosprawna ponosi odpowiedzialność, za szkody wyrządzone przez psa asystującego, jednak art. 20b zwraca uwagę na brak zobowiązania osoby niepełnosprawnej do prowadzenia psa na smyczy lub zakładania kagańca.
- Warunek uprawnień.
Art. 20a Pkt 4 skorzystanie z uprawnień zapewnia wyposażenie psa asystującego w uprząż, posiadanie przez niego certyfikatu statusu psa asystującego oraz zaświadczenia o szczepieniach.
Pamiętajmy, że psom asystentom nie należy przeszkadzać. Uczmy nasze dzieci, że te psy nie są do głaskania, że nie należy ich wołać, gdy pracują. Pies musi być całkowicie skupiony na zadaniu.
Powiązane linki:
– Pies asystent podczas pracy:
* asystent osoby niepełnosprawnej ruchowo
zakupy
podawanie przedmiotów
fot. www.santafenewmexican.com