Wybory samorządowe odbędą się 21 października, jednak koniec kadencji obecnej rady gminy, jak również burmistrza, nastąpi 16 listopada.
Ustawa, która obowiązuje od stycznia tego roku, o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych wprowadziła wiele zmian prawnych, jak i organizacyjnych, które zobowiążą nowo wybrane władze samorządów. Poniżej wymienimy najważniejsze:
- kadencja trwać będzie 5 lat – do tej pory kadencja radnych, jak również burmistrzów (i pozostałych władz samorządowych) trwała 4 lata
- burmistrz lub wójt będzie mógł piastować swoją funkcję maksymalnie dwie kadencje – prawo to działa z początkiem kadencji w roku 2018, poprzednie kadencje nie będą brane pod uwagę, co oznacza, że przepis ten ma swoje zastosowanie od roku 2028.
- transmisja rad gmin będzie obowiązkowa – to chyba najkosztowniejsza zmiana. Rejestrowanie dźwięku jest już powszechne w samorządach, jednak rejestrowanie i przechowywanie obrazu rzadkością, wraz z ta zmianą rejestracja dźwięku i obrazu jest obowiązkowa.
- upublicznianie i przechowywanie zarejestrowanego obrazu i dźwięku z sesji na stronach internetowych urzędu.
- głosowanie na sesji będzie mogło odbywać się tylko elektronicznie – z wyjątkiem przypadku wystąpienia przeszkód technicznych, wówczas głosowanie odbędzie się metodą tradycyjną.
- powołanie komisji skarg, wniosków i petycji – będzie to nowy i konieczny organ stanowiący, który rozpatrywać będzie skargi i wnioski, złożone m.in na burmistrza, pracowników urzędu, czy też kierowników jednostek organizacyjnych. Dotychczas skargi rozpatrywane były zazwyczaj przez komisję rewizyjną lub radę gminy.
- przewodniczący rady gminy zwierzchnikiem służbowym – będzie miał prawo do wydawania poleceń służbowych pracownikom urzędu, w zakresie działalności rady gminy
- inicjatywę uchwałodawczą będą mieli mieszkańcy samorządów – w gminie do 5 tys. mieszkańców – co najmniej 100 osób, w gminie do 20 tys. mieszkańców – co najmniej 200 osób
- oprócz udzielenia absolutorium na sesji, konieczne będzie zwołanie sesji raportowej na której burmistrz zobowiązany będzie złożyć raport (do 31 maja każdego roku) o stanie samorządu, a radni głosować będą na udzieleniem / lub nie wotum zaufania burmistrzowi. Jeśli wotum nie zostanie udzielone, rada gminy w ciągu dwóch lata będzie mogła podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania burmistrza/wójta
Celem tych zmian jest uregulowanie prawne, jak również umożliwienie i zachęcenie mieszkańców do większej aktywności w życiu samorządu.